Parasol nad sygnalistami
Odważnym ludziom, którzy ujawniają bezprawie, należy się nasze wsparcie i ochrona – ocenia komisarz Věra Jourová. Parlament Europejski i państwa członkowskie osiągnęły wstępne porozumienie w sprawie nowych regulacji gwarantujących wysoki poziom ochrony sygnalistów. Nowe przepisy, określające ogólnounijne standardy w tej dziedzinie, zostały po raz pierwszy zaproponowane w kwietniu 2018 r.
Nowe przepisy obejmują szeroki zakres obszarów prawa UE, w tym przepisy dotyczące: przeciwdziałania praniu pieniędzy, opodatkowania osób prawnych, ochrony danych, ochrony interesów finansowych Unii, bezpieczeństwa żywności i produktów oraz ochrony środowiska i bezpieczeństwa jądrowego. Państwa członkowskie mogą ponadto rozszerzyć te przepisy na inne obszary. Komisja zachęca je, by w oparciu o te same zasady ustanowiły kompleksowe ramy prawne ochrony sygnalistów.
Jasne procedury sprawozdawcze i obowiązki pracodawców: w nowych przepisach przewidziano system bezpiecznych kanałów zgłaszania naruszeń zarówno w ramach danej organizacji, jak i poza nią – organom publicznym.
Bezpieczne kanały zgłaszania informacji: zachęca się sygnalistów, aby stwierdzone przypadki łamania prawa zgłaszali w pierwszej kolejności wewnątrz własnej organizacji, o ile tylko danym naruszeniom można skutecznie przeciwdziałać wewnątrz niej i jeśli sygnaliści nie muszą obawiać się odwetu. Mogą również według własnego uznania zgłosić się bezpośrednio do właściwych organów, w zależności od okoliczności danej sprawy. Ponadto jeżeli zgłoszenie do właściwych organów nie skutkuje odpowiednimi działaniami lub nie może do nich doprowadzić (np. w wyniku zmowy między tymi organami a sprawcą przestępstwa), lub w przypadku bezpośredniego lub wyraźnego zagrożenia dla interesu publicznego, sygnaliści mogą ujawnić sprawę publicznie, w tym poinformować o niej media. Oznacza to ochronę sygnalistów, gdy stają się oni źródłami informacji dla dziennikarzy śledczych.
Zapobieganie represjom i skuteczna ochrona: Przepisy będą chronić sygnalistów przed zwolnieniem, degradacją i innymi formami represji. Nakładają one również na organy krajowe obowiązek informowania obywateli o procedurach zgłaszania przypadków naruszania prawa i o dostępnych środkach ochrony. Sygnaliści będą również chronieni w postępowaniu sądowym.
Wstępne porozumienie musi jeszcze zostać formalnie zatwierdzone przez Parlament Europejski i Radę.
